W ostatnich latach na popularności zyskują domy pasywne. Rozważasz budowę lub zakup takiego domu? Dowiedz się, co to znaczy dom pasywny i jakie materiały najczęściej wykorzystuje się do jego postawienia.
Co to jest dom pasywny?
Termin „dom pasywny” jest zarezerwowany dla obiektów budowlanych spełniających określone normy. Dla domów pasywnych charakterystyczne jest obniżone zapotrzebowanie na energię – wynosi ono mniej niż 15 kWh (mkw/rok) – gdyż wykorzystują one ciepło solarne czy ciepło generowane przez sprzęty domowe. Dla porównania budynek wzniesiony w standardowej technologii może mieć nawet kilkukrotnie wyższe zapotrzebowanie na energię – przeciętnie wynosi ono 120 kWh (mkw/rok).
Co to znaczy dom pasywny w praktyce? Aby zredukować zapotrzebowanie na ciepło, domy pasywne wyróżniają się pod względem projektu, a także wykorzystanych do ich budowy materiałów. Elementy charakterystyczne domów pasywnych to:
- Efektywna izolacja termiczna. Domy pasywne cechują się ponadstandardową izolacją. W tym celu wykorzystuje się np. wełnę mineralną.
- Wentylacja mechaniczna z rekuperatorem. Zapewnia ona sprawną wymianę powietrza i jednocześnie redukuje straty ciepła.
- Prosta bryła. Aby ograniczyć występowanie mostków termicznych, pasywny dom będzie pozbawiony balkonu czy wykuszy.
- Odpowiednio dobrana działka, na której dom pasywny zostanie zbudowany. Przy wyborze parceli istotny jest wskaźnik intensywności zabudowy.
- Przemyślany rozkład pomieszczeń. Pomieszczenia intensywnie użytkowane (salon, kuchnia) znajdują się zawsze po południowej stronie. Tam też zastosowanie mają okna połaciowe, które pozwalają w pełni wykorzystać ekspozycję na światło dzienne.
Wiedząc, co to są domy pasywne, można zadać pytanie, czy możliwe jest uzyskanie budynku spełniającego takie normy po remoncie. Tak, ale w praktyce jest to trudne do osiągnięcia i wymaga wysokich nakładów finansowych. W rezultacie właściciele starszych obiektów częściej dążą do tego, aby po remoncie były one energooszczędne, a nie pasywne.
Domy energooszczędne pasywne to błędne określenie – są to różne pojęcia. Mimo że potocznie „domy energooszczędne” często są określane jako „domy pasywne”, to zależność jest odwrotna. Dom energooszczędny ma wyższe zapotrzebowanie na energię niż dom pasywny, ale jednocześnie niższe niż dom wybudowany w starszej technologii.
Z czego budować dom pasywny?
Poza odpowiedzią na pytanie, czym jest dom pasywny, pozostaje jeszcze kwestia materiałów powszechnie wykorzystywanych przy wznoszeniu tak klasyfikowanych budynków. Domy pasywne buduje się głównie z materiałów, które nie mają negatywnego wpływu ani na środowisko, ani na zdrowie człowieka. Dom pasywny może zostać wybudowany z drewna, betonu komórkowego, ceramiki tradycyjnej i poryzowanej, prefabrykatów, keramzytobetonu czy silikatów. Jaki materiał sprawdzi się najlepiej?
Mimo że wszystkie wymienione materiały mogą być użyte do budowy domu pasywnego, to przy wyborze warto uwzględnić także przyzwyczajenia konsumentów. Mimo że domy ze szkieletem drewnianym cieszą się w ostatnich latach rosnącą popularnością, to łatwiejszy w sprzedaży może być pasywny dom wybudowany z betonu komórkowego.
Technologia budowy to nie wszystko – nie można pominąć jakości stolarki okienno-drzwiowej, materiałów izolacyjnych czy elementów, które mają wyeliminować mostki termiczne. Okna i drzwi zewnętrzne, które zostaną zamontowane w domu pasywnym, powinny mieć współczynnik przenikania ciepła mniejszy niż 0,8 W/(m2K). Z kolei w kwestii elementów konstrukcyjnych czy materiałów izolacyjnych najlepiej skonsultować się ze specjalistami. Przy określaniu ich parametrów duże znaczenie ma m.in. klimat.
Jakie ogrzewanie do domu pasywnego?
Mimo że zapotrzebowanie domu pasywnego na energię jest niewielkie, to nie obejdzie się bez montażu systemu ogrzewania. Jakie ogrzewanie powinien mieć pasywny dom? Co do zasady domy pasywne nie wymagają montażu np. kotła na paliwo stałe, kotła gazowego czy pompy ciepła. Montaż takich urządzeń podnosi koszt wzniesienia budynku, a ze względu na ograniczone zapotrzebowanie na energię, na zwrot z inwestycji trzeba by długo czekać.
Z uwagi na założenia budownictwa pasywnego, domy pasywne znacznie częściej wyposaża się w alternatywne rozwiązania. Należą do nich choćby:
- Nagrzewnica, którą umieszcza się w kanale nawiewnym wentylacji. Może ona być zasilana przez kolektor słoneczny. Jednocześnie jest wykorzystywana do podgrzewania wody użytkowej.
- Kocioł elektryczny. Podobnie jak nagrzewnica może on służyć jednocześnie do podgrzewania wody użytkowej. Jednocześnie kocioł elektryczny można wykorzystać w połączeniu z ogrzewaniem podłogowym.
Wybór źródła ciepła do domu pasywnego nie jest szczególnie kłopotliwy, a to z uwagi na wiele dostępnych rozwiązań. Co więcej, koszty eksploatacji mogą mieć drugorzędne znaczenie, a to z uwagi na niewielkie zużycie energii. W rezultacie decyzja podyktowana może być wygodą domowników.
Ile kosztuje budowa domu pasywnego?
Budowa domu pasywnego kosztuje więcej niż budowa domu w standardowych technologiach, co ma bezpośredni związek z zastosowaniem rozwiązań minimalizujących straty energii. Ile kosztuje dom pasywny? Według wyliczeń ekspertów inwestorzy muszą zapłacić od 5 do nawet 18 proc. więcej za mkw. Ostateczne koszty uzależnione są od wielu czynników, o których decyduje inwestor, czyli m.in.:
- Powierzchni domu. Im większy metraż będzie miał dom pasywny, tym wyższy będzie koszt jego budowy.
- Wybranych materiałów. Materiały używane do wznoszenia obiektów pasywnych różnią się nie tylko właściwościami, ale również ceną.
- Położenia domu. Domy pasywne budowane np. w górskich miejscowościach wymagają dodatkowego docieplenia.
Do tych kosztów należy doliczyć jeszcze przygotowanie projektu (spersonalizowane są zawsze droższe) i wynajęcie firmy, która ma doświadczenie w budowie domów pasywnych. W przypadku budownictwa pasywnego korzystanie z metody gospodarczej jest wykluczone – doświadczenie i umiejętności są kluczowe dla uzyskania pożądanego rezultatu, czyli domu z niskim zapotrzebowaniem na energię.
To, ile kosztuje wybudowanie domu pasywnego, to jednak nie wszystko. Pozostaje jeszcze kwestia utrzymania takiego domu. Dodatkowe nakłady się jednak zwrócą – eksploatacja domu pasywnego jest tańsza niż obiektu mieszkalnego wybudowanego w standardowej technologii. W rezultacie inwestycja w pasywny dom może być opłacalna – wyższe koszty początkowe oznaczają niższe koszty utrzymania budynku przez długie lata.
